ژوزف تيلور

ديروز رفتيم سمينار ژوزف تيلور، برنده ي جايزه ي نوبل فيزيك سال 1993 ميلادي. تيلور اين جايزه را مشترك با هالس دريفات كرده. ايشان مهمان فرهنگستان علوم ايران بودند.

واقعا سمينار عالي اي بود. لذت بردم. آدم خيلي خوب حس مي كرد كه سر سمينار كسي نشسته كه يك عمر روي موضوعي كه درباره اش حرف مي زنه كار كرده. موضوع سمينار تپ اخترها ي دوتايي بود. موضوعي كه جايزه ي نوبل را هم به همين دليل به ايشان داده اند. تپ اختر ها ستاره هاي به شدت مغناطيسي اي هستند كه پرتويي در موج راديويي گسيل مي كنند و فاصله ي بين دو تپ از چند ميلي ثانيه تا چند ثانيه است. اين سيستم ها، سيستم هاي ستاره هاي دوتايي هستند كه يكي شان تپ اختر است، مدار اين دوتايي ها به تدريج كوچك مي شود و سيستم دوتايي انرژي از دست مي دهد، به شكل موج گرانشي. محاسبات ِ مربوط به اين آهنگ از دست دادن انرژي به دقت در نسبيت عام انجام مي شود و تيلور و همكارانش سال ها دوتايي هايي را رصد كرده اند كه به خوبي با اين محاسبات انطباق دارد (بايد ميله هاي خطا رو در نمودارها ببينيد! هرچند كه بس كه كوچك اند ديده نمي شوند.).

خلاصه سمينار عالي اي بود. سخنراني اي كه طراحي كرده بود خيلي شبيه به سمينار نوبل بود. يعني لا به لاي صحبت هاي علمي اش، گام به گام از زماني كه دكترا گرفته بود شروع كرد تا به امروز رسيد. از دكتراش گفت، از زماني كه تازه استاديار شده بوده و هالس اولين دانشجوش بوده (هالس هماني است كه نوبل را مشترك با تيلور، براي همان موضوع رساله ي دكتري اش، دريافت كردند!)
گفت كه چطور وقتي نتايج رصدهاشون رو ديده اند، در تحليلش مشكل داشته اند. گفت كه نسبيت عام زياد بلد نبودم و يه درس ساده قبلا گذرونده بوده. گفت: "همسرم به خوبي يادشه كه اون مدت چقدر دايم كتاب مي آوردم خونه كه نسبيت عام بخونم و محاسبات موج گرانشي را ياد بگيرم". قدم به قدم از كارهاش گفت و از رصدخانه ي عظيم راديويي آرسيبو گفت. جدا كه پروژه اي است براي خودش.
چون اغلب حضار دانشجوي كارشناسي بودند (از رشته هاي مختلف فني و علوي پايه)، گفت حتما مهندس هاي عمران مي تونند تصور كنند ساخت اين رصدخانه چه مشكلاتي داره!!

در آخر سمينارش براي جمع (خطابش به دانشجوها و جوان ترها بود) يه آرزو و يه توصيه كرد كه اندازه ي خود سمينار ارزش شنيدن داشت اون هم از كسي مثل تيلور.

گفت: "اميدوارم طوري به كار پژوهشي كه انجام مي دهيد علاقه مند باشيد كه هر روز صبح به سختي بتونيد خودتون رو كنترل كنيد كه سر كار نريد! هر روز مشتاق باشيد كه زودتر بريد سر كارتون و ادامه اش بديد و لذت ببريد".
بعد هم يه توصيه كرد. گفت: "به خودتون اجازه بديد كه اگر لازم بود شاخه و راه كاري تون رو عوض كنيد. يادتون نره كه كم اند آدم هايي كه مي تونند از هجده يا بيست و يكي دو سالگي راه كل زندگي شون رو تعيين كنند".

ممنونم از فرهنگستان علوم كه ايشان رو دعوت كرد. واقعا براي ما جوونتر ها شنيدن سمينار هاي اين چنين هم خيلي لازمه. از آدم هايي كه اين قدر سالها با علاقه و پشتكار زياد، پژوهش كرده اند و بعد از سال ها مي شه گفت كه خودشون ايجاد كننده و جلو برنده ي يه شاخه ي جديد در علم هستند.

پ.ن: تمام نقل قول ها نقل به مضمون بودند.